Bondsregering en deelstaten schouder aan schouder voor toekomstbestendig cohesiebeleid
Hoe moet het Europese cohesiebeleid er na 2027 uitzien en welke rol moeten Europese structuurfondsen hierin spelen? De Bondsregering en de Duitse deelstaten doen er uitspraken over in een gemeenschappelijke stellingname die recent is gedeeld met de Europese Commissie. De Commissie werkt momenteel aan het wetgevingspakket voor het cohesiebeleid na 2027. Bund en Länder geven in de stellingname een duidelijk signaal af: de Europese Territoriale Samenwerking moet voorgezet worden en structuurfondsen moeten in hun huidige vorm blijven bestaan.
De Bond en de deelstaten maken zich sterk voor een thematische focus op digitale, groene en demografische transformatieprocessen, innovatiekracht, veerkracht en concurrentievermogen. Daarnaast roepen ze de Europese Commissie op om de opzet van de Structuurfondsen en het hele financieringsproces fundamenteel te vereenvoudigen en administratieve lasten te verlagen. Want, zo staat te lezen in de stellingname: toenemende administratieve obstakels bij de uitvoering van het cohesiebeleid hebben negatieve gevolgen voor het beeld van de Europese Unie.
Voor een sterk en concurrerend Europa moet het ontwikkelingspotentieel van alle Europese regio’s worden benut en dient het cohesiebeleid ook na 2027 verder ontwikkeld te worden als centraal instrument voor duurzame regionale economische groei op lange termijn. “Om dit te bereiken moeten we bereid zijn tot fundamentele hervormingen. Ons gemeenschappelijke doel is om de regionale ontwikkeling te versterken, het hele financieringsproces te vereenvoudigen en vaart te zetten achter investeringen. De Europese structuurfondsen moeten sterker worden gericht op transformatie, concurrentievermogen en veerkracht. Ook in de toekomst moet rekening worden gehouden met alle regio's in de Europese Unie – gedifferentieerd naar hun structurele ontwikkeling en hetgeen er in die regio’s nodig is. Een belangrijke focus moet liggen op de minder ontwikkelde regio's en de regio's die in het bijzonder te maken hebben met structurele veranderingen. Versterking van het concurrentievermogen moet bij de verstrekking van financiële middelen centraal staan. Daarom dienen de Europese Structuurfondsen de uitvoering van nationale hervormingen nog meer te stimuleren. De regionale tenuitvoerlegging van de Europese Structuurfondsen moet worden gewaarborgd in het kader van de structurele beginselen van het cohesiebeleid – gedeeld beheer van middelen, het meerlagensysteem, de plaatsgebonden aanpak en het partnerschapsbeginsel. De regio's zullen een centrale rol blijven spelen bij de ontwikkeling en uitvoering van de programma's en bij de selectie van projecten”, aldus staatssecretaris Bernhard Kluttig für Wirtschaft und Klimaschutz.
Interreg en interregionale samenwerking
De Europese meerwaarde van het cohesiebeleid komt vooral tot uiting in de grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking, zo staat te lezen in de stellingname. De federale regering en de deelstaten zijn daarom van mening dat de Interreg-programma's in hun huidig opzet en in de huidige programmagebieden moeten worden voortgezet. Interreg levert een doorslaggevende bijdrage aan een goed en vertrouwensvol samenleven over de landsgrenzen heen en heeft een flinke symbolische waarde voor de Europese gedachte. Over regionale subsidieprogramma’s dient met de regio’s zelf te worden onderhandeld. Een gecentraliseerde cohesiepolitiek is daarmee volgens de Bondregering en de deelstaten niet verenigbaar. Zij zijn voorstander van een onafhankelijke Interreg-verordening die een vereenvoudigd en geharmoniseerd middelenbeheer mogelijk maakt en samenwerkingsmogelijkheden met derdelanden en kandidaat-lidstaten waarborgt. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de ontwikkeling en uitbreiding van waardeketens, klimaat- en milieubeschermingsprojecten, duurzame interregionale infrastructuur (bijv. uitbreiding van spoorweginfrastructuur, energie-infrastructuur) en samenwerking tussen economisch sterkere en minder ontwikkelde regio's. Daarnaast moet het cohesiebeleid in het algemeen transnationaal verder worden versterkt, bijvoorbeeld door een hoger EU-cofinancieringspercentrage voor de inzet van cohesiebeleid over de landsgrenzen heen.
De bottom-upbenadering moet blijven en er moet worden gestreefd naar een verdere verlaging van administratieve lasten en naar minder bureaucratie. Tegelijkertijd moeten de Interreg-programma's zich sterker richten op de thema's transformatie, concurrentievermogen en veerkracht door grensoverschrijdende en transnationale samenwerking. De Bondsregering en de deelstaten zijn er voorstander van om het EFRO-Structuurfonds uit te breiden met het thema transformatie.
Focus op het platteland
Het landelijk gebied is van het grootste belang voor het bereiken van de Europese doelen op het gebied van milieu- en klimaatbescherming, de groene en digitale transformatie en het behoud van de biodiversiteit. De Bondsregering omarmt de langetermijnvisie 2040 van de Europese Commissie voor het landelijk gebied. Plattelandsregio's staan voor bijzondere uitdagingen in het transformatieproces met betrekking tot infrastructuur, geschoolde arbeidskrachten, klimaatbescherming en de overstap op fossielvrije energieën. In de toekomst moet het cohesiebeleid worden gebruikt om in deze gebieden een grotere bijdrage te leveren aan de versterking van de economische structuur.
Over het cohesiebeleid
Het cohesiebeleid is een centraal beleidsterrein van de Europese Unie. Met de Europese structuurfondsen (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+)) en Fonds voor Rechtvaardige Transitie (JTF) draagt het bij aan de versterking van de economische, sociale en territoriale cohesie en de vermindering van regionale onevenwichtigheden tussen Europese regio's. De Europese Commissie werkt momenteel aan het wetgevingspakket voor het cohesiebeleid na 2027. Het voorstel wordt volgend jaar verwacht.
De gezamenlijke stellingname van Bund en Länder kan hier worden gedownload.
