Nieuwe stap vooruit om Einstein Telescope naar grensregio te halen
Nederland is volop in de race om de Einstein Telescope te mogen bouwen. Op dinsdag 11 februari hebben provincie Limburg, wetenschapsfinancier NWO en de Rijksoverheid een belangrijke stap vooruit gezet om samen met partners in Duitsland en België het grootste wetenschappelijke bouwproject ooit binnen te halen: de oprichting van Einstein Telescope Nederland (ET-NL). ET-NL gaat een coördinerende en aanjagende rol vervullen tussen alle partijen in Nederland die werken aan de komst van de telescoop in de Euregio Maas-Rijn.
Gisteren werd ook bekend wie het ET-NL gaan bemensen. Sjoerd Sjoerdsma is aangesteld als CEO van ET-NL. Hij brengt als ervaren Tweede Kamerlid en voormalig diplomaat de politiek-bestuurlijke ervaring mee om nationaal en internationaal te verbinden en aan te jagen. Sjoerdsma is opgegroeid in Limburg en kijkt er naar uit om samen met alle betrokkenen het beste bidbook, het projectvoorstel, voor de Einstein Telescope af te leveren: “De Einstein Telescope is een wetenschappelijk wonder en zal een grote boost zijn voor de economie van Nederland en de Limburgse economie in het bijzonder. Ik ben trots dat ik leiding mag geven aan het team dat alles op alles zal zetten om de Einstein Telescope hier naartoe te halen.”
Tweede persoon die gisteren startte bij de nieuw opgerichte netwerkorganisatie is Stan Bentvelsen. Hij wordt als Chief Science Officer (CSO) verantwoordelijk voor het wetenschappelijke gedeelte van het bidbook. Een cruciale rol, want we gaan met dit instrument voorbij de grenzen van wat wetenschappelijk nu mogelijk is. Bentvelsen is een internationaal vooraanstaand natuurkundige die eerder als directeur van Nikhef én als wetenschappelijk directeur van het projectbureau Einstein Telescope EMR mede aan de basis heeft gestaan van de opdracht deze telescoop naar het grensgebied van Nederland, België en Duitsland te halen. Daar gaat hij in zijn nieuwe rol een logisch vervolg aan geven.
De oprichting van de organisatie maakt deel uit van de extra investering van 16 miljoen euro, waarvan 4,2 miljoen van de Provincie Limburg, die minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) op Prinsjesdag al aankondigde.
Nationale prioriteit
Op meerdere plekken in Europa werken landen aan een goed voorstel om de Einstein Telescope te mogen bouwen. Italië is in de race, en Nederland, samen met partners uit België en Duitsland, ook. voor de bouw van de telescoop. Om te onderstrepen hoe belangrijk de telescoop is voor de wetenschap, maatschappij en onze economie, verklaarde het kabinet het binnenhalen van de telescoop afgelopen november tot een nationale prioriteit. Diverse aangesloten Europese landen beslissen naar verwachting eind 2026 waar de telescoop gebouwd mag worden. De precieze datum waarop het projectvoorstel ingeleverd moet worden is nog niet bekend. Nederland heeft uit het Groeifonds een reservering van 870 miljoen euro klaarstaan.
De voorbereidingen van de telescoop in de regio hebben ook verschillende onderwijsinitiatieven gestimuleerd. Voorbeelden hiervan zijn het Einstein Telescope Education Center (ETEC), gesitueerd in het Discovery Museum in Kerkrade, en de toekomstige Einstein Academy, waar mbo’ers en hbo’ers opgeleid worden die na hun studie aan het werk kunnen bij of rond de Einstein Telescope.
Foto © Marco Kraan/Nikhef
