‘Niederlandebeauftragten’ van de Bezirksregierungen aan het woord: Nederlands-Duitse cultuurverschillen ideale mix voor geslaagde samenwerking
De provincies Gelderland, Overijssel, Limburg en Zuid-Holland hebben elk een ‘Deutschlandbeauftragter’, die de nauwe banden met de deelstaten Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen onderhoudt en verder aanhaalt. Ook bij de Bezirksregierungen in Münster, Düsseldorf en Keulen zijn collega’s actief die zich bezighouden met de Nederlands-Duitse danwel Benelux-samenwerking. Grenspost Düsseldorf sprak met Sarah Jürges (Keulen), Katja Eggers (Düsseldorf) en Kerstin Reinke (Münster) over bilaterale vriendschappen, persoonlijke relaties, (het gebrek aan) stropdassen en de meerwaarde van een kopje koffie en smalltalk.
Affiniteit met Nederland
De drie dames zijn verantwoordelijk voor het onderhouden en aanhalen van de Nederlands-Duitse banden en de coördinatie van gemeenschappelijke projecten en plannen op beleidsterreinen als bijvoorbeeld rampenbestrijding, water, energie en mobiliteit en ruimtelijke ordening. Het was niet voor alle drie vanzelfsprekend dat ze ooit in de Nederlands-Duitse samenwerking terecht zouden komen. Sarah Jürges was altijd al fan van de Nederlandse taal en ‘rolde’ in de Nederlands-Duitse samenwerking doordat ze zich met grensoverschrijdende samenwerking in de rampenbestrijding ging bezighouden. Al gauw breidde haar grensoverstijgende werkterrein zich uit naar andere gebieden. “Toen ik gevraagd werd om me ook in het algemeen meer met de Nederlands-Duitse samenwerking bezig te houden, aarzelde ik geen moment. Ik vind de ‘mini-internationale’ samenwerking ontzettend leuk en zou het niet meer willen missen.”
Katja Eggers herinnert zich met een glimlach haar aardige Nederlandse buurman van Texel, die de eerste twintig jaar van haar leven haar enige ‘raakvlak’ met het buurland was. Dat veranderde in 2016, toen de Bezirksregierung Düsseldorf haar de gelegenheid bood om deel te nemen aan een uitwisselingsproject met Provincie Gelderland. “Ik was een van de eersten die deze kans kreeg en sindsdien ben ik bij de Nederlands-Duitse samenwerking betrokken gebleven. Er zijn vriendschappen en persoonlijke relaties ontstaan die ik niet meer wil missen.” In het gebouw van de Bezirksregierung Düsseldorf heerst bovendien een beetje Arnhemse sfeer. “Tijdens de ontwikkeling van het nieuwe gebouw namen de gebouwbeheerders een kijkje op het Provinciehuis in Arnhem en lieten zich er inspireren. Ook op dergelijke vlakken wordt dus samengewerkt, en dat kan ik alleen maar toejuichen”, aldus Eggers.
Kerstin Reinke ging van jongs af aan in Nederland op vakantie, bij voorkeur ergens aan zee. Al vroeg wist ze dat ze later graag in een internationale context wil werken, een gevoel, dat na een periode in Nijmegen te hebben gestudeerd, alleen nog maar sterker wordt. Na een aantal jaar te hebben gewerkt bij de Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) ten behoeve van de internationale samenwerking tussen hogescholen en universiteiten werd ze Niederlandebeaufragte bij de Bezirksregierung in Münster, waar ze zich als een vis in het water voelt.
Nederland voorop tijdens Niederlandetag
Het belang van de Nederlands-Duitse samenwerking werd in Münster afgelopen zomer onderstreept tijdens de eerste interne ‘Niederlandetag’. Alle aanwezigen kregen een overzicht van alle gebieden waarop bilateraal wordt samengewerkt – bijvoorbeeld op het gebied van rampenbestrijding, onderwijs en afvaltransporten – en welke collega’s daarbij betrokken zijn. “Op die manier konden collega’s onderling aanknopingspunten voor hun eigen werkzaamheden vinden. Op 2 december staat de volgende bijeenkomst in de vorm van een ‘werkgroep Nederland’ alweer op de agenda”, aldus Reinke.
Ook de Bezirksregierungen in Düsseldorf en Keulen kennen soortgelijke initiatieven. De Bezirksregierung in Düsseldorf heeft een zogeheten ‘Niederlande-AG’, een online-werkgroep waarin alle collega’s met contacten in het buurland bijeenkomen om ervaringen en kennis uit te wisselen. “Ook het consulaat-generaal in Düsseldorf en de Deutschlandbeauftragten van Grenspost Düsseldorf zijn al eens aanwezig geweest bij deze werkgroep”, aldus Eggers. “Toen ik verder ging kijken dan alleen de rampenbestrijding werd me duidelijk dat er op heel veel gebieden grensoverschrijdend wordt samengewerkt. Als je dagelijks bent ondergedompeld in je eigen vakgebied, krijg je dat niet altijd mee. Het bij elkaar brengen van personen die met Nederland samenwerken helpt ontzettend”, aldus Jürges.
Gebruikmaken van elkaars expertise
De drie dames zijn het erover eens dat het bewustzijn dat je samen over de landsgrenzen heen meer bereikt, in de afgelopen jaren is gegroeid. Dat bleek ook tijdens de coronapandemie. “In tijden van crisis merk je de voordelen van goede samenwerking des te meer. Tijdens de pandemie keken we in eerste instantie allemaal weer wat meer alleen naar ons eigen land. Juist toen werd echter snel duidelijk, hoe zinvol en noodzakelijk het is om over de grens heen te kijken en oog te hebben voor de behoeften aan weerszijden van de grens. Zo kon de Cross Border Task Force Corona bijvoorbeeld profiteren van het advies van bestaande grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden als EMRIC”, vertelt Jürges.
Met of zonder stropdas
Over wat de samenwerking met Nederlanders zo leuk maakt, zijn Eggers, Jürges en Reinke eensgezind. De luchtige sfeer tijdens vergaderingen, de tijd en ruimte voor een kopje koffie met iets lekkers en de gelegenheid voor de nodige smalltalk kunnen op sympathie rekenen. “Het gaat altijd om net iets meer dan werk alleen”, aldus Eggers. Daarmee is ook Reinke het roerend eens: “Wat ik erg leuk vind, is de aangename werksfeer en het ‘duzen’ onder elkaar. Dat vind ik erg prettig.” Dat onderstreept ook Jürges. “Als ik in Nederland ben, voel ik me altijd heel welkom. Daarnaast vind ik het verfrissend om met Nederlanders samen te werken, omdat zij net even een wat andere aanpak hebben. Ze zijn minder bang om fouten te maken en werken meer volgens het ‘trial and error’-principe. Plannen worden niet altijd helemaal van A tot Z doordacht, zoals in Duitsland vaak het geval is, maar van A tot F, en de verdere planning wordt gedurende het proces gemaakt.” Als het gaat om cultuurverschillen, heeft Eggers nog een anekdote in petto: “Toen de bestuurlijke top van de Bezirksregierung Düsseldorf voor het eerst ging kennismaken met Provincie Gelderland, had deze zich, rekening houdend met de Nederlandse cultuur, wat losser gekleed en de stropdas thuisgelaten. De provinciale vertegenwoordigers hadden zich in lijn met de Duitse gebruiken juist wat formeler geleed en wél een stropdas omgedaan. De sfeer was meteen heel losjes”, glimlacht Eggers.
Snel dezelfde golflengte
Nederlanders waarderen op hun beurt vaak de Duitse grondige werkwijze, de betrouwbaarheid en de doordachte aanpak. De ideale mix voor een optimale samenwerking, aldus de drie dames. “We kunnen van elkaar dingen afkijken en zo samen de gulden middenweg bewandelen. Dat is eigenlijk ideaal”, klinkt het eensluidend. “Bovendien trekt deze functie volgens mij een bepaald soort mens aan, en daarom komen we zowel aan deze als aan de andere kant van de grens altijd snel op dezelfde golflengte”, besluit Eggers.
