Focus op onderwijs: geslaagde Grenslandconferentie in Krefeld
De Grenslandconferentie vond dit jaar op 26 september plaats op een bijzondere locatie: de paardenrenbaan in Krefeld. Tijdens de alweer zesde editie van deze jaarlijkse Nederlands-Noordrijn-Westfaalse bijeenkomst waren ruim 400 gasten aanwezig. Zij konden deelnemen aan workshops over onder andere smart cities, actuele ontwikkelingen in Europa na de Europese verkiezingen, de Einstein Telescope en rampenbestrijding. Bovendien werd in het kader van een Bestuurlijk Overleg in aanwezigheid van onder andere minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, dr. Markus Optendrenk, minister van Financiën in Noordrijn-Westfalen en Andries Heidema, Rijksheer grensoverschrijdende samenwerking en commissaris van de Koning in Overijssel, de Grenslandagenda voor 2025 vastgesteld. Daarnaast werd er gesproken over de doelen en verkenningen voor de komende tijd in samenwerking met Noordrijn-Westfalen. Het project Taaldorp/Sprachstadt Schunck Heerlen mocht bovendien de met 5.000 euro gedoteerde Grenslandprijs in ontvangst nemen.
Na een welkomstwoord van Frank Meyer, burgemeester van Krefeld, die onder andere stilstond bij de inmiddels alweer 60-jarige stedenband tussen Krefeld en Venlo, ging minister Judith Uitermark in op het belang van samenwerking over de grens voor aantrekkelijke steden en dorpen, veiligheid, economische groei en werkgelegenheid. Daarna kregen Andries Heidema, dr. Markus Optendrenk en Judith Heidema vragen voorgeschoteld van een aantal Krefeldse scholieren. Twee docenten aan een basis- en een middelbare school scholen in Kleve en Kranenburg deelden hun ervaringen met buurtaalonderwijs met het aanwezige publiek. Vijf leerlingen van de muziekschool van Krefeld zorgden met jazzklanken voor de muzikale omlijsting.
De vijf doelen van de Grenslandagenda
Met de gepresenteerde Grenslandagenda 2024-2025 is de inzet om de samenwerking en het samenleven in de grensregio te bevorderen. Concreet worden voor 2025 onderstaande doelen nagestreefd:
1. Contactpunten voor euregionaal onderwijs
Doel blijft om een permanent netwerk van contactpunten voor euregionaal onderwijs op te bouwen. In ieder van de vier Euregio’s zal de herfst van 2024 een contactpunt voor euregionale onderwijsvragen zijn ingericht. In 2024 heeft zoals gepland een symposium over euregionaal onderwijs plaatsgevonden, dat voortaan jaarlijks zal worden georganiseerd. Momenteel is een gezamenlijke website met onder andere euregionaal onderwijsmateriaal in ontwikkeling.
2. Euregioprofielscholen
Het doel blijft om de certificering van Euregio(profiel)scholen langs de gedeelde grens een blijvend karakter te geven. Voor het einde van 2024 zullen minstens tien nieuwe scholen gecertificeerd zijn.
3. GrensInfoPunten (GIPs)
In 2024 zijn de adviesstructuur en de financiering van de GrensInfoPunten geëvalueerd. Daaruit is gebleken dat de GrensInfoPunten aantoonbaar voorzien in een (verder toenemende) behoefte van de arbeidsmarkt in de grensregio’s. Daarnaast wordt een structureel hogere financieringsbehoefte voor 2025-2028 vastgesteld. Hierover zijn momenteel gesprekken gaande. Uitgangspunt is dat de continuïteit van de dienstverlening van de GrensInfoPunten op basis van een passende en duurzame structuurfinanciering door alle betrokken partijen gegarandeerd blijft. Een besluit over de financiering voor 31 december 2024 is gewenst.
4. Grensoverschrijdende inzet van Duitse en Nederlandse ambulances
Zowel in Nederland als in Noordrijn-Westfalen wordt een handboek met good practices op grond van grensoverstijgende ambulancezorg uitgewerkt. Tijdens de vorige Grenslandconferentie vond een expertbijeenkomst plaats, waarbij de deelnemers hebben afgesproken om best-practices met elkaar te delen. Het doel van deze uitwisseling was ook om een werkagenda op te stellen voor de voorbereiding van oplossingen en een uitgebreidere ‘rondetafel ambulances crossborder-cooperation NRW/NL’. Momenteel worden ook bestaande uitdagingen of obstakels geïdentificeerd, om uiteindelijk te kunnen analyseren of kwesties op lokaal of nationaal niveau kunnen of moeten worden opgelost.
5. Oprichten liaisonnetwerk voor grensoverschrijdende rampenbestrijding
Om de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van crisismanagement te verbeteren en daarmee de veiligheidsinfrastructuur bij rampenbestrijding te versterken, is langs de grens gewerkt aan de oprichting van een netwerk van liaisons. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van bestaande partnerschappen zoals EMRIC, N4 en ERMWIC. Aangezien in sommige regio's al liaisons actief zijn, maar hun werk en opleiding nog niet overal zijn ingebed, was de eerste stap een inventarisatie en behoefteanalyse rond het onderwerp ‘grensoverschrijdende samenwerking bij rampenbestrijding door verbindingsliaisons’. In een vervolgstap moet onder andere een uniforme trainingsmodule voor liaisons worden ontwikkeld.
Nieuwe doelen
Naast de voltooiing van de doelen uit de Grenslandagenda 2023-2024 zijn er voor 2024-2025 ook nieuwe doelen vastgesteld.
6 . Betrekken van bestuurlijk niveau bij liaisonnetwerk voor grensoverschrijdende rampenbestrijding.
Er moet worden gekeken op welke wijze grensliaisons en het bijbehorende netwerk voor rampenbestrijding ook formeel kan worden ingebed en welk gremium daarvoor passend is.
7. Onderzoek naar de omvang van schoolverzuim in de grensregio
In de grensregio is gebleken dat de Nederlandse leerplicht bij schoolverzuim door leerlingen die in Nederland naar school gaan, maar in Duitsland wonen, niet volledig van toepassing is. Omgekeerd doet dit probleem zich ook voor bij het Duitse ‘Schulamt’ voor Duitse scholieren die naar een Nederlandse school gaan. Er is inmiddels een eerste onderzoek gedaan naar mogelijke dieperliggende oorzaken. Dit onderzoek moet een vervolg krijgen om uiteindelijk te kunnen komen tot concrete oplossingen en/of regelgeving.
8. Eerste onderzoek naar aanbod van buurtaalonderwijs om strategieën ter versterking van de kennis van de buurtaal te ontwikkelen
Om bij scholieren de kennis van buurtalen te bevorderen, moeten eerst de factoren worden geïdentificeerd die bijdragen aan het succes van buurtaalonderwijs. Hierbij is het ook relevant om inzicht te krijgen in de uitdagingen en obstakels waarmee scholen worden geconfronteerd bij de uitvoering. In een onderzoek zal worden nagegaan welke scholen in de grensregio buurtaalonderwijs aanbieden. Vervolgens moeten strategieën worden ontwikkeld om het aantal scholen dat buurtaalonderwijs aanbiedt te vergroten.
Verkenningen op energie
Voordat een onderwerp in de Grenslandagenda wordt opgenomen, wordt er een voortraject in de vorm van een verkenning afgelegd. Daarin wordt onder andere gekeken of er voor een bepaald thema een concrete doelstelling kan worden geformuleerd. In december 2023 is er bij de verkenning energie besloten om in een volgende stap voorbeelden voor grensoverschrijdende energieprojecten concreet uit te werken om zo de ondersteuning te krijgen bij de vakdepartementen. Zo is het onderwerp energie- en warmtetransitie aan beide kanten van de grens even belangrijk en moet er, bijvoorbeeld voor de gevolgen van wetgeving voor de grensregio of de ontwikkeling van gezamenlijke infrastructuur, zoveel mogelijk een 360 graden-aanpak worden nagestreefd. Daarna moeten gesprekken worden gevoerd met de verantwoordelijke ministers.
Grenslandprijs voor Taaldorp/Sprachstadt Schunck Heerlen
Tijdens de Grenslandconferentie werd ook de Grenslandprijs uitgereikt. Dit jaar mocht Taaldorp/Sprachstadt Schunck Heerlen de prijs in ontvangst nemen. Tijdens het taaldorp, dat grotendeels draait op de inzet van vele vrijwilligers konden ongeveer 600 Nederlandse en Duitse leerlingen hun taalvaardigheid van het Nederlands, Duits en Frans in nagebootste praktijksituaties verbeteren.
De eerstvolgende editie van de Grenslandconferentie zal op 11 december 2025 in Sittard-Geleen worden gehouden.
